4 Stadskrant Den Haag tegen Corona Talkshow voor Haagse jongeren over corona, september 2021. Veel jongeren wilden weten: waar vind ik betrouwbare en begrijijpelijijke informatie? fleur beemster Op internet lezen we de hele dag allerlei informatie over corona en de coronaprik. Ook in de appgroepen praten we met elkaar hierover en op social media komen we van alles tegen. Hoe zie je of een bericht waar, half-waar of onzin is? Zo herken je foute informatie 16 maart 2022 Nummer 3 Tips voor omgaan met foute informatie Op websites en sociale media circuleren ontelbare berichten over onderwerpen als gezondheid, politiek en wereldnieuws. Een deel daarvan klopt niet of maar ten dele. Ga je erin mee, dan heeft dat risico’s. Je kunt allerlei angsten ontwikkelen, sociaal geïïsoleerd raken of geld verliezen. Hier zijijn enkele basistips. 1 Wat is de bron? Staat een bericht op een bekende nieuwsbron? Of is de oorsprong onduidelijijk? Goede nieuwssites controleren of feiten kloppen, en melden het als er twijijfels zijijn. Onbetrouwbare bronnen komen vaak met vergaande en stellige beweringen zonder onderbouwing. Kijijk daarom altijijd of en welke bron er genoemd wordt. 2 Check de feiten Is de informatie te controleren? Vind je de feiten uit het bericht terug bijij erkende nieuwsbronnen? Worden ze bevestigd of juist ontkracht? Ga nooit op éééén enkele bron af. 3 Wat is het doel? Bestaat het bericht uit feiten, meningen of suggesties? Is het zakelijijke informatie zonder inkleuring? Of is de bedoeling om schuldigen aan te wijijzen voor vermeende misstanden, of om woede, wantrouwen en angst te ventileren? Hoe sensationeler en alarme render het bericht, hoe groter de kans op nepnieuws. 4 Laat toeval toe Niet voor alles is een sluitende verklaring. Het is moeilijijk voorstelbaar dat een pandemie toevallig ontstaat.. Toch is het waarschijijnlijijk zo gegaan. We willen grote verklaringen voor grote gebeurtenissen. Maar vaak speelt toeval een hoofdrol. Beter een verklaring die niet helemaal rond is dan een complottheorie die op onwaarheden berust. 5 Kijijk verder Zoek eens verder dan de websites en nieuwsbronnen waar je meestal te vinden bent. Sta open voor nieuwe informatie en andere invals hoeken. Wat zegt iemand waar jijij het totaal niet mee eens bent eigenlijijk? In veel kwesties is er niet éééén absolute waarheid. 6 Gevoel en verstand ‘Voor mijijn gevoel klopt het niet wat de overheid zegt.’ Of: ‘Deze beslissing voelt niet goed.’ Bijij veruit de meeste belangrijijke beslissingen in je leven spelen zowel je gevoel als je verstand een rol. Bijijvoorbeeld wanneer je een auto uitzoekt of een huis koopt. Daarbijij ga je niet alleen af op je gevoel, maar luister je ook naar het advies van des kundigen. Wil je toch een keuze maken op basis van alleen je gevoel? Doe dat dan bewust. 7 Pauzeknop Neem regelmatig afstand van de continue stroom aan online nieuws en opinies. Je kunt overprikkeld raken door alles wat je ziet en leest en daardoor vatbaarder worden voor desinformatie. Stel een limiet aan je tijijd op sociale media. Misschien ontdek je wel een hele nieuwe hobby. Je leest: hete thee maakt virusdeeltjes in je keel on schadelijijk en daardoor heb je minder kans om griep of corona te krijijgen. Klopt dit? Nee. Een vrijij onschuldig voorbeeld van foute informatie. Andere adviezen zijijn een stuk gevaarlijijker. Wat zit er achter zulke misleidende berichten? Soms is het onwetend heid of naïïviteit, maar soms gaat het om bewuste desinformatie. Wijijdverbreid fenoneem Feiten worden verdraaid, uit hun verband gehaald of nieuwe ‘feiten’ worden verzonnen. Bijijvoorbeeld: kleine incidenten worden opge blazen of verkeerd uitgelegd. Des informatie gebeurt met opzet om denken en doen van mensen te beïïnvloeden, en soms om schade aanterichten,verwarringtezaaien of simpelweg om geld te verdienen. Dit is een wijijdverbreid fenomeen. Er zijijn websites waarop staat dat zwangere vrouwen vaker mis kramen krijijgen als ze een corona prik hebben gehad. Deze infor matie klopt niet. Ook verspreiden mensen geruchten dat het corona vaccin je DNA kan aantasten. Ook dit klopt niet. Controleer informatie Wanneer je eenmaal een beeld hebt, lees je er vaak meer over. Hoe werkt dit? Als je eenmaal een beeld hebt, zoek je informatie om dat ver haal te ondersteunen en zoek je naar mensen die dezelfde ideeëën hebben. Daarom is het belangrijijk om na te gaan: is de informatie te controleren? Vind je de feiten uit het bericht terug bijij erkende nieuwsbronnen? En om niet van éééén bron uit te gaan. Meer tips vind je hiernaast. Blijijf met elkaar praten Botsende meningen over vaccineren en andere gevoelige kwesties zorgen voor spanningen in families en tussen vrienden. Tot ieders verdriet. Het is belangrijijk om met elkaar te blijijven praten en nieuwsgierig te zijijn naar het verhaal van de ander. Ookkunjesamenopzoekgaannaar de echte feiten. Alleen al ‘het eens zijijn dat je het oneens bent’ kan soms de lucht doen opklaren. Is dat echt zo? Netwerk Mediawijijsheid heeft een toegankelijijke website met informatie over zaken als nepnieuws, fifilterbubbels en beeldmanipulatie. Hoe werkt het? Hoe herken je het? Meer informatie? isdatechtzo.nl Game Slecht Nieuws Bijij de game ‘Slecht Nieuws’ kruip je in de huid van iemand die met nepnieuws zoveel mogelijijk onrust wil creëëren. Je leert alle trucs en bent daarmee beter gewapend tegen propaganda en leugens. Meer informatie? slechtnieuws.nl Handreiking ‘Handreiking desinformatie in coronatijijd’ is bedoeld voor professionals in onder andere dezorgenhetonderwijijs. Meer informatie? rijijksoverheid.nl pixabay